İlişkilerin Temel Dinamiği: İhtiyaçların Dili

İlkel insanların “insan karnıyla düşünür” deyimi, “ihtiyaçların dili” kavramını belli bir açıdan çok güzel ifade etmiştir. Aslında bu mecazi ifade, ta eski çağlarda yaşayan insanlardan günümüze dek, -ihtiyaçların dilinin önem sırası değişse de- insanın ihtiyaçlarıyla hareket ettiğini ve bedensel varlığını devam ettirebilmek adına; içgüdüsel ve fiziksel bütünlüğünü (yemek, içmek, barınmak, üremek vb.) koruması ve sürdürebilmesinin en öncelikli beşeri gereklilik olduğunu ortaya koymaktadır. Örneğin karnı aç olan bir arkadaşınıza,  “harika bir kitap buldum, okumak ister misin?” dediğinizde, ihtiyaçlar hiyerarşisi içerisinde o kişi düşünsel ya da duygusal bir yönelimle o kitapla ilgilenmeyecek, haliyle içgüdüsel bir yönelimle açlığını doyurmanın derdine düşecektir.

Günümüz psikolojisinde yaygın kabul gören A. Maslow’un ihtiyaçlar hiyerarşisindeki sıralamaya göre de, insanların geneli için ilk olarak; barınma, korunma, beslenme, üreme gibi “fiziksel” ihtiyaçlar gelmektedir. Sevme, sevilme, hoşlanma, ilgi duyma gibi “duygusal” ihtiyaçlar, fiziksel ihtiyaçlardan sonra gelirken; öğrenme, tanıma, bilme, keşfetme gibi “düşünsel” ihtiyaçlar ise en son sırada gelmektedir.

İnsanlık açısından “kavramsal düzeyde” genelleştirilebilecek bu sıralama, acaba “her bir bireyin gündelik pratiğinde” aynı önem ve öncelik sırasına sahip midir?

Bu soruya partner-eş ilişkileri çerçevesinde cevap verecek olursak; insanların eş seçimindeki önceliklerini her zaman bu ihtiyaç sıralamasına göre belirlemedikleri aşikardır. Örneğin; bazı insanlar için fiziksel ihtiyaçlar (güzellik, cinsel çekim ve maddi imkânlar) daha fazla öne çıkarken, bazıları için duygusal ihtiyaçlar (sevgi, ilişkideki yakınlık, sıcaklık, istek ve arzuların birbirine uygunluğu) öne çıkmaktadır. Bazıları için ise düşünsel ihtiyaçlar (fikir alış verişi yapabilme, hızlı kavrayabilme, aynı düşünce ve dünya görüşüne sahip olma ve ortak entelektüel meraklara sahip olma) çok daha öncelikli bir öneme sahip olabilmektedir. Bunun yanı sıra, ihtiyaçların diline göre; fiziksel, duygusal ve düşünsel ihtiyaçlarımız,  partnerimiz-eşimiz tarafından ne kadar çok karşılanırsa ilişkinin devamlılığı da o kadar uzun ve sağlıklı olacaktır denilebilir. (Aşk-ı Mizaç Syf:16)